Referendum u nemogućim okolnostima: BiH je izabrala nezavisnost, a glasala protiv podaništva Beogradu
Referendum za nezavisnost Bosne i Hercegovine održan je u dramatičnim vremenima raspada Jugoslavije. Skupština Republike BiH 11. oktobra 1991. godine izglasala je odluku o suverenosti RBiH. U tom mjesecu pripadnici agresorske JNA i rezervisti napali su selo Ravno u Hercegovini, pretežno nastanjeno Hrvatima. Ubijeno je više mještana, a selo potpuno porušeno.
Zastupnici SDS-a u Skupštini RBiH 24. oktobra donijeli su odluku o sazivanju tzv. skupštine srpskog naroda u BiH, a dva dana kasnije SDS donosi naredbu o formiranju komandnih mjesta, uspostavi pune mobilnosti teritorijalne odbrane na prostorima BiH gdje dominiraju Srbi…
U organizaciji SDS-a 10. novembra održan je plebiscit na kojem su se bosanski Srbi izjasnili da su za zajedničku jugoslovensku državu. Prema zvaničnim podacima koje su tada objavljivali SDS-ovci, na plebiscit je izašlo 107 posto stanovništva!?
“Skupština srpskog naroda u BiH”, na kojoj je donesena odluka o formiranju “Republike srpske Bosne i Hercegovine”, kao federalne jedinice u sastavu Jugoslavije održana je 21. decembra 1991. godine.
Skupština Republike Bosne i Hercegovine 25. januara 1992. godine usvojila je Odluku o referendumu o nezavisnosti BiH.
Građani Republike BiH izlaskom na referendum 29. februara i 1. marta 1992. donijeli su odluku da su “ZA suverenu i nezavisnu Bosnu i Hercegovinu”.
Rezultati referenduma proglašeni su 6. marta 1992, od kada i važi, retroaktivno, međunarodno priznanje o teritorijalnoj nezavisnosti.
Nezavisnost Bosne i Hercegovine 6. aprila 1992. godine prvo je priznala Evropska zajednica, a dan poslije i Sjedinjene Američke Države. BiH je u članstvo Ujedinjenih nacija, primljena 22. maja 1992. godine. Te godine 76 država svijeta priznalo je Bosnu i Hercegovinu kao nezavisnu državu. Prve su to učinile i prije referenduma, a na osnovu odluke o suverenosti, Bugarska 31. januara, te Turska 6. februara 1992. godine.
Od 2.073.568 građana koji su glasali na referendumu za nezavisnost “ZA suverenu i nezavisnu BiH, državu ravnopravnih građana, naroda BiH – Muslimana, Srba, Hrvata i pripadnika drugih naroda koji u njoj žive”, izjasnilo se 2.061.932. građana ili 99,44 posto glasača koji su izašli na referendum.
Građani Bosne i Hercegovine opredijelili su se tada radije za nezavisnost nego za podaništvo Beogradu.
Član ratnog Predsjedništva RBiH Stjepan Kljujić, u intervjuima koje je davao povodom godišnjica održavanja referenduma o nezavisnosti, uvijek se prisjećao u kakvim je okolnostima referendum održan u pojedinim sredinama.
Kljujić: Neprijatelji BiH predvođeni SDS-om tada su oduzimali dokumente, izborne papire– U ustaničkim Šekovićima se nije moglo glasati, nije se moglo glasati ni u Šipovu, Drvaru… U Trebinju je Meddžida Kreso bila predsjednica referendumske komisije. Bilo je to vrijeme kada su istočnom Hercegovinom već harali rezervisti JNA i Meddžida je na kraju morala kroz prozor pobjeći s izbornim papirima kako bi ih donijela u Sarajevo. U Prnjavoru je velike zasluge u tom smislu imao Jasmin Odobašić. Neprijatelji BiH predvođeni SDS-om tada su oduzimali dokumente, izborne papire i na druge načine opstruirali referendumski proces – govorio je Kljujić.
Prvi mart proglašen je državnim praznikom – Danom nezavisnosti, uprkos tome što ga i 25 godina nakon potpisivanja Dejtonskog sporazuma, vlasti RS-a i dalje odbijaju priznati.
