Svjetski dan fotografije

Današnji dan, 19.august obilježava se kao Svjetski dan fotografije. Prilika je to da čestitamo svim profesionalnim fotografima, foto amaterima te svim zaljubljenicima u fotografiju koji nam uveseljavaju i obogaćuju svakodnevicu svojim radom.

Podsjetimo, fotografiju je izumio Louis-Jacques-Mandé Daguerre 1839. godine. Daguerre, francuski umjetnik i hemičar, predstavio je svoj izum u fotografiji – dagerotipiju koju je prihvatila francuska vlada i proglasila projektom “Libérez au monde” (fr. Slobodan za svijet). Drugi fotografski proces, kalotipiju, također 1839. je izumio William Fox Talbot. Zajedno, izum dagerotipije i kalotipije označavaju 1839. kao godinu u kojoj je izumljena fotografija, a 19. august, dan kad je dagerotipija predstavljena javnosti smatra se Svjetskim danom fotografije.

Do 1850., u roku od 11 godina, otvoreno je sedamdeset dagerotipskih studija samo u New Yorku. To je označilo početak modernog doba fotografije. Slika govori više od hiljadu riječi, poznata je uzrečica koja u današnje vrijeme, kada živimo u vremenu fotografija, koje postaju naš glavni način izražavanja, posebno dolazi do izražaja.

Dan posvećen jednom od najvećih pronalazaka koji je dao nemjerljiv doprinos nauci i umjetnosti obilježava se od 2010.

Historija fotografije

Naziv fotografija, koji je kovanica od grčkih riječi fotos i grafein i doslovno bi se prevela kao svjetlopis, prvi je upotrijebio Francuz Herkil Florans 1833. prilikom opisivanja svog otkrića slikanja pomoću svetlosti, ali njegov izum tada nije bio objelodanjen, već tek skoro vijek i po kasnije – 1977, pa javnost u to vrijeme nije saznala za taj naziv.

U literaturi se može naići i na podatak da njemačka istoriografija pripisuje prvu upotrebu naziva fotografija njemačkom astronomu Johanu Medleru 25. februara 1839, ali ostala svjetska istoriografija to argumentovano osporava.

Naime, zvanično je prvi unio u javnost naziv fotografija engleski astronom i fizičar Džon Heršel 4. februara 1839. godine, tri sedmice prije Medlera. 

Opisana u starom vijeku od Aristotela, kamera opskura je, naročito od vremena renesanse pa nadalje, služila slikarima i arhitektima kao pomoćno sredstvo u prenošenju crteža iz prirode. Njom su se služili, u slične, crtačke svrhe, i pioniri fotografije, koji su poznavali principe prenošenja svjetlosnog odraza iz prirode na određenu podlogu, ali je svaki na svoj način nastojao da taj svetlosni odraz fiksira i sačuva zauvijek.

Predistorija fotografije je, u najvećoj mjeri, zbir opita urađenih u namjeri da se pronađe odgovarajuće hemijsko sredstvo koje bi se ustalilo kao najpraktičniji i najbolji način stvaranja fotografije.

Najraniju fotografiju prirode načinjenu uz pomoć svjetlosti i kamere opskure dobio je 1826. godine Francuz Nisefor Nijeps. On je upotrijebio metalnu ploču premazanu tečnim rastvorom bitumena i izložio u kameri opskuri.

Ekspozicija je trajala osam sati. Ta fotografija, popularno nazvana „Pogled na golubarnik”, sačuvana je, a otkrio ju je 1952. godine istoričar fotografije Helmut Gernshajm u zaostavštini jednog botaničara iz 19. vijeka kome je Nijeps poklonio taj primjerak prilikom boravka u Londonu 1827. godine.

Francuski hemičar, slikar panorama i pozorišnog dekora Luj Mande Dager usavršio je postupak Nijepsa sa kojim je prethodno sklopio ugovor o usavršavanju, unijevši u proces soli srebra i dobio prve fotografije na posrebrenoj ploči 1837. godine.

Dvije godine kasnije, 19. avgusta 1839. Dagerovo usavršeno otkriće je zvanično objavljeno pred francuskom Akademijom nauka i poklonjeno svijetu pod nazivom dagerotipija. Zbog toga se 19. avgust smatra „rođendanom fotografije“.

Dager je posrebrenu ploču izlagao jodnoj pari, a nevidljivu sliku učinio vidljivom tako što ju je razvijao (izazvao) u pari žive i fiksirao u rastvoru natrijum sulfita (tj. kuhinjske soli). Dagerotipije su bile unikati i mogle su se posmatrati samo pod određenim uglom.

Englez Vilijam Henri Foks Talbot je nezavisno započeo svoje opite 1835. godine kada je dobio prve fotografske minijature na papiru. On je primjenio drugačiji postupak koji je nazvao kalotipija (gr. lijepi otisak).

Kasnije, pod pritiskom svoje porodice i javnosti promijenio mu je naziv u talbotipija. Talbot je u kameru opskuru unosio papir prepariran srebrnim hloridom i tako dobijao negativ, od koga se, prosvjetljavanjem, tj. kopiranjem, mogao dobiti neograničen broj pozitiva.

Time je postavljen princip negativ-pozitiv na kome počiva savremena fotografija. Talbot je iznio u javnost svoje otkriće u Londonu, samo nekoliko mjeseci poslije Dagera, piše portal Analitika.

Svima koji vole fotografiju i prezentiraju nam svoje radove putem društvenih mreža, a prije svega profesionalcima, čestitamo današnji dan.