“Bosna, to je jedna dobra zemlja”: Godišnjica rođenja Nedžada Ibrišimovića

Nedžad Ibrišimović, veliki bošnjački i bosanskohercegovački pripovjedač, romanopisac, dramatičar, pjesnik, esejist i likovni umjetnik, rođen je na današnji dan 20. oktobra 1940. u Sarajevu. Osnovnu školu završio je u Žepču, a Školu za primijenjenu umjetnost, Odsjek vajarstvo, završio je 1961. godine u Sarajevu. U Sarajevu je 1977. i diplomirao na Filozofskom fakultetu, na Odsjeku za filozofiju. Bio je član Društva pisaca Bosne i Hercegovine od 1964. i član Udruženja likovnih umjetnika BiH od 1982. te dopisni član ANUBiH od 2008. godine.

Za vrijeme agresije na Bosnu i Hercegovinu (1992–1995) neposredno se uključio u odbranu zemlje. Na Dobrinji je organizirao podružnicu Kulturnog društva Bošnjaka “Preporod”, koja je radila i u doba blokade ovog dijela grada Sarajeva. Bio je Društva pisaca Bosne i Hercegovine u dva mandata; od 1993. do 2001. godine. Od 1995. do 1998. bio je glavni i odgovorni urednik časopisa za književnost Život. Osnivač je i predsjednik Legološkog udruženja BiH.

Autor je knjiga priča, pripovijesti, drama, romana i pjesama koje su prevođene na češki, turski, albanski, španski, arapski, engleski, francuski, njemački i talijanski jezik. Ibrišimovićevo književno djelo proteže se počev od autorove prve pripovjedačke zbirke Kuća zatvorenih vrata (1964) i njegova prvog romana Ugursuz (1968), preko nekoliko kasnijih pojedinačnih, mahom pripovjedačkih, a potom i dramskih tekstova, među kojima su i romani Karabeg (1971) i Braća i veziri (1989), pa sve do Knjige Adema Kahrimana napisane Nedžadom Ibrišimovićem Bosancem (1992), odnosno do romana Vječnik (2005) i El-Hidrova knjiga (2011), kojima se zatvara gotovo pola stoljeća dug književni rad ovog autora.

Midhat Begić u Ibrišimovićevim romanima i pripovijetkama markira novu optiku viđenja stvari i ljudi, a iz te moderne vizure dobio se i drukčiji raspored životne te historijske građe, što već dovoljno govori o tome da “antagonizam avangardne tehnike i tradicionalne historijske građe” ni u kom slučaju ne vodi krahu jedne umjetničke vizije niti uništenju jednog pripovjednog projekta. Literatura novog viđenja odavno je postala općom oznakom modernog književnog izraza, a djelo N. Ibrišimovića svo je strukturirano upravo na opservaciji jednog od likova; tako se u romanu Ugursuz prozor u svijet romana otvara kroz svijest maloumnika Muzafera, u romanu Karabeg duh romaneskne priče utjelovljen je u svevidećem oku meleka, u romanu Braća i veziri analitički se prekopava po dijagonali vlastitih sjećanja glavnog lika, Husein-kapetana Gradaščevića.

Veliki dio Ibrišimovićeve proze uobličen je u dramske tekstove koji su uprizoreni na mnogim bosanskohercegovačkim scenama, ali i izvan njih. Autorova pozorišna adaptacija romana Ugursuz gostovala je u četiri grada Poljske te u Sterijinom pozorju u Novom Sadu. Sam autor dramatizirao je romane Ugursuz (1970) i Karabeg (1983). Drame Nedžada Ibrišimovića izvođene su na festivalima u Bosni i Hercegovini, i to na Susretima pozorišta / kazališta BiH u Brčkom, Pozorišnim kazališnim igrama u Jajcu i Festivalu bosanskohercegovačke drame u Zenici. Autor je i nekoliko radio-drama te TV-drame Ćilim, prvi put emitirane 1970. godine u režiji Aleksandra Jevđevića.

Prema romanu Ugursuz snimljen je TV-film u režiji Pjera Majhrovskog za čiju je filmsku adaptaciju na Bledskom festivalu (1970) Nedžad Ibrišimović nagrađen prvom nagradom. Naporedo sa pisanjem proze, Nedžad Ibrišimović se bavio i likovnom umjetnošću, vajao je i slikao. Imao je četrnaest samostalnih izložbi. Značajna zbirka njegovih portreta Abdulaha Sidrana pohranjena je 2000. godine u Muzeju književnosti i pozorišne umjetnosti BiH. Dobitnik je brojnih nagrada i priznanja.

Nakon izlaska iz štampe romana Vječnik (2005), Društvo pisaca BiH donijelo je odluku o njegovoj kandidaturi za Nobelovu nagradu za književnost. Dobitnik je brojnih značajnih nagrada, među kojima je Šestoaprilska nagrada Grada Sarajeva (1969) za roman Ugursuz, Nagrada IP “Svjetlost” (1971) za roman Karabeg, Nagrada BZK “Preporod” (2005) za roman Vječnik i sl.

Preminuo je 15. septembra 2011. godine u Sarajevu.

biserje.ba